De moeizame aankomst van The Iron Nurse
en de andere Laro's binnen de NL krijgsmacht


Voor de vervanging van de Munga en de Nekaf waren in het begin van de jaren zeventig drie kandidaten in de race: de Amerikaanse CJ6 jeep, de Japanse Toyota Landcruiser en de Britse Land Rover. De Amerikaanse jeep viel al snel af omdat deze te duur was en het vrijwel onmogelijk was modificaties doorgevoerd te krijgen. De Toyota was technisch en mechanisch het beste voertuig uit de tests. Maar omdat Japan geen NAVO-partner was, geografisch ongunstig lag in verband met bevoorrading (zeker in oorlogstijd), en uit het Verre Oosten weinig tegenorders te verwachten waren, koos de Nederlandse politiek uiteindelijk voor de Land Rover. Dit door en door beproefde voertuig was volledig inpasbaar in het bestaande onderhoudssysteem. Bovendien zou gedeeltelijke assemblage in Nederland plaatsvinden en waren andersoortige tegenorders te verwachten. Er werden drie typen aangeschaft: de korte 88 inch Algemene Dienst, de lange 109 inch (in verschillende uitvoeringen) en de 109 inch Gewondentransport (GWT).In de wandelgangen van de KL "Zau" genaamd. Deze 'inch' aanduiding heeft betrekking op de wielbasis, de afstand tussen de assen (1 inch 2,54 cm).

Al snel na de invoering in 1977, kreeg de Land Rover een slechte reputatie. Over de oorzaken van de problemen die de Koninklijke landmacht (KL) had met de Land Rover zijn de meningen verdeeld geweest. Tegenwoordig is men het er wel over eens dat de 'Laro' geen slecht voertuig was, maar dat de vele modificaties de oorzaak waren van de grote technische problemen die de KL bij het gebruik ondervond. Zo wilde de landmacht (LM) uit logistieke overwegingen met Nekaf banden op Land Rovers kunnen rijden. De bandenmaat van de Nekaf week evenwel af van die van de Laro, met als gevolg dat draaiing van de steekassen (tordering) optrad.

De Land Rover was van oorsprong een voertuig met een benzinemotor, maar de NAVO schakelde over op diesel in de periode dat de aankoop van de Laro speelde. Daarom achtte de landmacht het noodzakelijk dat ook dit nieuwe lichte wielvoertuig met een dieselmotor werd uitgerust. Als belangrijkste modificatie geldt dan ook de vervanging van benzinemotoren door dieselmotoren, op de Land Rovers van de landmacht. Dit kon echter nauwelijks meer een modificatie (detailverandering die het principe onaangetast laat) genoemd worden.

British-Leyland verving aldus de benzine- door een dieselmotor. De problemen, in met name de aandrijving, worden hieraan toegeschreven. De British Army bleef, ondanks het 'dieselbeleid' van de NAVO, toch met benzinemotoren rijden. Zo ook de Koninklijke marine die, vanwege de nauwe samenwerking met de Royal Navy, met eenzelfde uitvoering reed. Hierdoor had de marine aanzienlijk minder problemen dan de landmacht met de dieseluitvoering. Vanaf 1980 schafte de Koninklijke marine overigens nieuwe typen Land Rovers, met verbeterde dieselmotoren, aan. De afwijkende bandenmaat en motor zijn de belangrijkste oorzaken van de problemen geweest met de Land Rover bij de KL. Er is veel discussie geweest tussen producent en afnemer over de vraag wie debet was aan de problemen. De KL viel te verwijten dat er teveel veranderingen moesten worden aangebracht, British-Leyland dat zij niet in staat is gebleken alle modificaties uit te voeren zonder kwaliteitsverlies.

Bovenstaande is geschreven naar aanleiding van een tentoonstelling ”Van Jeep tot Mercedes” in het Legermuseum te Delft in 1997. Dit verhaal is met nog vele andere verhalen over de 4x4 lichte terreinvoertuigen binnen de KL gebundeld in een uniek boekwerk/catalogus die verschenen is ten tijde van deze tenstoonstelling. Wie dit boekwerk tegenkomt, moet niet aarzelen, maar gewoon kopen. Want ze zijn zeldzaam voor de verzamelaar! (ISBN-90-6116-007-3)



vrijdag 26 februari 2010

Zo vlak voor het Ambuwintertreffen...

Krijg je de mooiste tip in tijden van mijn collega Anton van de aircooledfront.blogspot.com om manuals op een leuke manier te uploaden en er door heen te bladeren en eventueel uit te printen. Nou, dat laat ik mij niet twee keer zeggen en ben even aan de slag gegaan.
Bij deze de Land Rover Ambulance manual detailed.
Een woord voor dank in deze (scanwerk) is voor Victor Rutten en (doorsturen) Gert Oskam. Hopenlijk kan een iedere bezitter van een ambu/Zau er veel voordeel uit halen.

Groene groet,

The Iron Nurse

woensdag 24 februari 2010

Aantallen LR 109 bij de KL


Zoals beloofd in eerdere postings, de aantallen Laro's binnen de KL. De illlustratie laat zien dat eigenlijk alles een beetje begint rond 1979. Voor diegene die de typeplaatjes nog origineel aan de bestuurderskant heeft zitten tegen het brandstofreservoir kan zien dat dat er een kontraktdatum is vermeld. Deze begint in 1978. Staat dat er op, dan is de eerste toelating binnen de KL 1979. Dat moet ook staan in de domeinpapieren (kenteken beginnende met een K). Komt dit overeen met het plaatje dan is dat een aanwijzing voor het RDW voor de leeftijd van de LR. Chassisnummer zit rechtsvoor onder de rechterchassisbalk. De NL krijgsmacht hanteerde ook eigen sleepogen met aanzetstuk op de chassisbalk. Dus kun je het chassisnummer niet vinden, haal dan de complete hijsoog er van af en dan kom je het tegen. Bij The Iron Nurse is er twee keer ingeslagen. Eén achter het sleepoog en éénmaal in zicht vlak achter de constructie van het sleepoog. Maar het plaatje (in combinatie met chassisnummer) bij de bestuurderskant is wel degelijk belangrijk (hulpmiddel) samen met de verklaring van LR Nederland om je LR op kenteken te krijgen op basis van bouwjaar. Kontraktdatum is vanaf 1978!! Eerste levering 1979! Dit geldt voor alle 109's in militaire dienst binnen de krijgsmacht.

Groene groet,

The Iron Nurse

zaterdag 20 februari 2010

Detaillijsten toegevoegd van de Zau


Voor een ieder die graag wil weten wat er precies in de Zau thuishoort aan ”onderdelen” kun je terug vinden op de detaillijst (DL).
Op deze DL staat alles gerubriceerd en voorzien van Nato Stock Numbers. Deze zgn NSN nummer kom je overal op tegen bij militair materieel. Zo hebben wij bepaalde zaken betreffende de Zau weten terug te vinden bij diverse dumphandelaren en dump-shops in Nederland. En dat maakt het winkelen net even leuker. Weten wij het te vinden... misschien jullie nu ook!

Groene groet,

The Iron Nurse

vrijdag 19 februari 2010

The Iron Nurse Monthly


Sommige dingen blijven in je achterhoofd rondmalen. Bepaalde dingen zijn ”moeilijk” eigenlijk eerder kostbaar in tijd om samen te stellen voor een blog. Maar er valt meer te lezen en te schrijven over een Land Rover Ambulance in het algemeen. Een los verhaaltje, oké! Maar een beetje genesteld in een sfeertje die vaak in een blog moeilijk uitvoerbaar zijn... das andere koek... welnu. De oplossing! Met de The Iron Nurse Monthly probeer ik zoveel mogelijk items te ”verpakken” in een omgeving waar het in past. Vormgeving staat hand in hand met wat je wil vertellen en wil uitdragen. Dit kost tijd maar ik heb het er graag voor over. Wil je in aanmerking komen voor zo'n Monthly uitgave, stuur een mail naar theironnurse@chello met als onderwerp The Iron Nurse Monthly. Verder moet je aangeven of je in het bezit bent van een Land Rover, bij voorkeur een (ex) ambu/zau en je interesse bij het merk (type, relatie met het merk, clubgebonden, of bij echte belangstelling. Bij release van het eerste nummer ontvang je deze in PDF formaat in je mailbox. En dan gewoon... lezen of uitprinten.

Groene groet

The Iron Nurse

donderdag 18 februari 2010

Ambuwintertreffen 2010


Zo, het is bijna weer zover. De 6e editie van het Ambuwintertreffen gaat weer los. De inschrijvingen lopen nog steeds binnen en men wacht natuurlijk ook nog even het weer af. Maar hopenlijk blijft de winter ons een beetje gezind, want het is tenslotte een wintertreffen. De meeste zaken zijn alweer geregeld. Het ”draaiboek” ligt weer klaar en de mannen die zich hebben aangemeld hebben er behoorlijk zin in. Stiekum ook al met de gedachte bezig voor de 10e editie. Dit moet de kroon gaan zetten op 10 jaar vriendschap met mede ambu'ers. Van een series tot een 101. Maar eerst het aankomende Ambuwintertreffen zien te overleven en daarna nog 3, dan zien we wel hoe zich dat gaat manifesteren.

Groene groet,

The Iron Nurse

maandag 15 februari 2010

The Iron Nurse rijdt weer...

Het heeft even geduurd, maar The Iron Nurse rijdt weer. Eerst een rondje om de kerk en daarna even wat touren in de buurt.
Stationair begint ie lekker te lopen als het blok lekker op temperatuur is. Lekker ”pittig” weer in het schakelen van de 2 naar de 3 en in de 4 mooi oplopend naar de 80km.

Heb dus nu de tijd om weer aan het blog te werken. Wat er straks eerst bij komt zijn de detaillijsten en de werking van de oorlogsverlichting en volgkruis.

Blijkbaar doet het blog zijn werk, want ik krijg nu van verschillende kanten informatie over de Zau in het algemeen. Dus ben je van plan als bezitter van een ex-Zau deze (gedeeltelijk) weer origineel terug te brengen. Laat het me weten.

Groene groet,

The Iron Nurse